فساد در کمین لوازم آرایشی قاچاق

علت اصلی مصرف گسترده از لوازم آرایشی تقلبی، ارزانی آن ها است و اکثر مصرف کنندگان به کیفیت مواد آن ها توجه نمی کنند. از آنجا که در تولید این گونه فرآورده ها از مواد اولیه نا مرغوب استفاده می شود، به همین خاطر اکثرا ارزان هستند. حتی گاهی یک محصول اصل خارجی نیز در صورتی که به صورت قاچاق وارد کشور شود به دلیل شرایط حمل و نقل نامناسب دچار درجاتی از فساد گردیده و استفاده از آن ممکن است ایجاد عوارض کند که لازم است به هنگام خرید این لوازم دقت فراوانی به خرج دهیم. عوارض عمده استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی تقلبی عبارتند از:

ایجاد عوارض آلرژیک و حساسیتی که با قرمزی پوست،خارش،التهاب، تورم و یا حتی تاول های پوستی همراه است. (شایع ترین عارضه)
کچلی
ایجاد و یا تشدید آکنه و جوش سر سیاه
مسمومیت های کبدی و کلیوی (ناشی از سم آفلاتوکسین موجود در مواد آرایشی غیر مجاز)
اثر ناخوشایند ناشی از زخم روی پوست و آسیب به سلول های پوستی
کم کاری غده فوق کلیوی
تغییر رنگ و صدمه به مو
تغییر رنگ و صدمه به ناخن
حساسیت های تنفسی
اثرات مضر بر جنین
اثرات سرطان زا
همچنین می توان به مضرات فلزات سنگینی از جمله سرب که در برخی از فرآورده های آرایشی به خصوص رژلب یافت می‌شود؛ اشاره کرد از جمله:

ورود به بافت های نرم نظیر مغز و کلیه ودر نتیجه از کار افتادن کلیه و صدمه دائمی به بافت
جانشینی کلسیم در مغز استخوان و عدم تولید هموگلوبین
افزایش فشار خون در بزرگسالان
خطرات استفاده از لوازم آرایشی در کودکان

شایع‌ترین عوارض مصرف لوازم آرایشی

استفاده از هر نوع ماده شیمیایی از جمله رنگ روی صورت می تواند با عوارضی همراه باشد. شایع ترین این عوارض حساسیت پوستی است. به عنوان مثال اگر کودکی به نوعی رنگ حساسیت داشته باشد ممکن است در مرتبه اول استعمال آن روی پوست مشکل خاصی ایجاد نشود، اما در مرتبه دوم استعمال آن رنگ ، دچار قرمزی ، تورم و خارش می شود که می تواند عوارض ناخوشایندی را به همراه داشته باشد و در این شرایط مراجعه به متخصص پوست و ضروری میباشد.

تحقیقات جدید نشان می دهد محصولات آرایشی مانند ریمل ها، سایه چشم و دیگر محصولات دارای مواد شیمیایی هستند که می تواند منجر به بیماریهایی مانند سرطان ، به هم ریختگی تعادل هورمونی و حتی ناباروری هم شود. پوست کودکان بسیار حساس تر از افراد بزرگسال بوده و به خصوص این مسئله در مورد کودکان مبتلا به آلرژی های پوستی و تنفسی (آسم) به طور شایع تر دیده می شود. همچنین امکان دچار شدن پوست کودکان به آکنه (جوش غرور جوانی) در سن پایین هم امکان دارد.

طبق آمار مراکز تحقیقات اروپایی (یورو مونیتور) کل مصرف فرآورده‌های آرایشی در غرب آسیا در سال  2008  حدود 2/7 میلیارد دلار بوده؛ که در میان کشورهای منطقه، ایران با 1/2 میلیارد دلار با فاصله کمی از عربستان (2/2 میلیارد دلار) در رده هفتم دنیا قرار دارد.

با شروع سبک جدید و اپیدمی مصرف لوازم‌آرایشی و بهداشتی در ایران، این نوع کالاهای مصرفی یا باید در داخل کشور تولید شوند و یا به‌دلیل اقبال عمومی افراد، جهت مصرف کالاهای بهداشتی با نام‌های تجاری جهانی - که اغلب در کشورهای اروپایی و آمریکایی تولید می‌شوند - از مبادی قانونی مرزی وارد کشور شوند. میزان واردات انواع لوازم‌آرایشی و بهداشتی در سال 93  ، 17.855.218 (هفده‌ میلیون و هشتصد و پنجاه ‌و پنج ‌هزار و دویست ‌و هجده) کیلوگرم به ارزش 118.081.099 (صد و هجده‌ میلیون و هشتاد و یک‌ هزار و نود و نه) دلار بوده است و این رقم در شش‌ ماهه اول سال گذشته به حدود 9.985.677 (نه میلیون و نهصد و هشتاد و پنج هزار و ششصد و هفتاد و هفت) کیلوگرم به ارزش 59.808.490 (پنجاه ‌و نه میلیون و هشتصد و هشت هزار و چهارصد و نود) دلار رسیده بود.

اکنون سؤال این‌جاست که مغایرت این اعداد گزارش‌شده از واردات محصولات آرایشی و بهداشتی به داخل کشور با رقم گزارشی از سوی مراکز تحقیقات اروپایی - که نشان‌دهنده میزان فروش محصولات به مصرف‌کننده­ ایرانی است - ناشی از چیست؟! آیا این تفاوت، نشان­ دهنده پدیده‌­ای جز قاچاق این محصولات به داخل کشور از طریق درگاه­‌های غیرقانونی میباشد؟!

بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی بعد از انواع تلفن و لوازم جانبی در سال 91 در رتبه دهم اقلام مکشوفه قاچاق قرار دارد. به عبارتی، حدود 85/1 درصد کل قاچاق کشور را قاچاق محصولات آرایشی و بهداشتی به خود اختصاص داده و تنها در سال 91 در مقایسه با سال 90، از نظر ارزش ریالی، میزان کشفیات فرآورده‌های آرایشی، 471 درصد رشد داشته است؛ که به‌معنای بیش از چهار برابر شدن کشف قاچاق فرآورده‌های آرایشی در یک سال میباشد.

پس با این اختلاف آمار در واردات و قاچاق محصولات، آیا هم‌چنان می‌توان به محصولات با نام‌های تجاری اروپایی و آمریکایی موجود در بازار فروش، اطمینان کرد و به‌عنوان محصول اصل از آن‌ها استفاده کرد؟! بسیاری از برچسب‌های محصولات آرایشی و بهداشتی معتبر در محل‌های نامناسبی مانند زیرزمین‌های آلوده در حال تولید است و محصولی که در بسته‌بندی­‌ها و نام‌های مشابه به فروش می‌رسد، تنها لعابی از علامت تجاری معتبر وارداتی را دارد و در واقع جز محصول غیر اصیل و تقلبی چیز دیگری نیست.


 کشور چین به‌عنوان پایتخت تقلب در جهان شناخته‌ شده و حدود هفتاد درصد از کفش‌های تولیدشده در دنیا و هم‌چنین شصت درصد از گوشی­‌های موجود در بازار، در چین تولید می‌شوند. به گزارش بخش جرم‌شناسی و مواد مخدر سازمان‌ملل‌متحد از سال 2008 تا 2010، تقریباً هفتاد درصد از تمام کالاهای تقلبی کشف و ضبط‌ شده نیز از کشور چین وارد شده بوده.خرید محصولات چینی و غیر اصیل در زمینه­‌های پوشاک و کالاهای الکترونیکی و... تهدید جانی برای افراد جامعه در پی نخواهد داشت؛ اما زمانی‌که نوبت به بهداشت و سلامت افراد حاضر در جامعه می‌­رسد، باید دانست که خرید محصولات ارزان‌قیمت و چینی چندان هم به‌صرفه نیست و عوارض فوق را در پی دارد.

جیوه، سرب، آرسنیک، سیانید و فلزاتی مانند آلومینیوم، ادرار انسان و گاهی مدفوع حیوانات در محصولات تقلبی ساخت چین به کار برده شده به تازگی کشف شده است. سمی بودن این اجزا تا حدی است که منجر به آلرژی‌­های شدید، سوختگی در پوست، سرطان و ایجاد بیماری‌های مزمن از قبیل ناباروری و فشارخون بالا می­‌شوند.درحالی‌که محصولات آرایشی و بهداشتی اروپایی «مک»، «اربن دیکی» و «بنفیت» به‌صورت تقلبی در بازار سیاه کشور­های آسیایی در حال خرید و فروش هستند، دولت‌مردان آمریکا و اروپا اعلام کرده­‌اند که در فروشگاه­‌های اینترنتی نیز این محصولات تقلبی با این علائم تجاری معتبر در حال فروش‌ هستند.به گزارش پلیس لندن، کشتی حامل 4700 عدد از محصولات تقلبی مک در حین قاچاق توسط پلیس لندن توقیف ‌شده. پلیس اظهار داشته که این محصولات در آزمایشگاه‌های کشور چین تولید و به شرق اروپا و انگلستان وارد شده است و از طریق وب‌سایت‌های آمازون و «ای‌بی»به‌دست خریداران رسیده .

مسئولان امنیت داخلی آمریکا نیز در سال گذشته اعلام نمودند که تعدادی از محصولات آرایشی و بهداشتی که برای آزمون سمی بودن به آزمایشگاه تحقیقاتی فرستاده ‌شده بودند، نتایج مثبت سمی بودن بالا را نشان داده‌اند. در سال 2010، ایالات‌متحده با از دست دادن خرده‌فروشی لوازم‌آرایشی خود به شرکت­‌های قانونی، دچار رکود اقتصادی 188 میلیون دلاری شده است.

از سوی دیگر، کشور چین به بزرگ‌ترین درگاه بازار تجارت الکترونیک تبدیل ‌شده و از این طریق نیز توانسته کالاهای تقلبی خود را به‌راحتی به بازار خرید مصرف­‌کنندگان توزیع کند. کشور چین با استفاده از بازار اینترنتی خود با میزان فروش 296 میلیارد دلار در سال از کشور آمریکا در این زمینه پیشی گرفته. طبق گزارش مقامات قضایی، تعداد شکایت‌های ناشی از فروش کالای تقلبی اینترنتی به 77.800 مورد رسیده است؛ که این رقم نشان‌دهنده افزایش 357 درصدی شکایات در این زمینه میباشد.

روش دیگری که فروشندگان چینی از آن طریق می‌توانند در کنار فروش کالای تقلبی اینترنتی سهم بیش‌تری از بازار خرید نصیب‌شان شود، فروش کالای اصیل، اما با تاریخی نزدیک به تاریخ انقضا - به‌صورت اینترنتی - است. در این حالت، اگرچه میزان سمی بودن کم‌تر از کالای تقلبی است؛ اما احتمال آلودگی شدید باکتریایی در این نوع کالاها با درصد بالاتری وجود دارد.

 برای تفکیک یک محصول تقلبی از اصل آن باید به قیمت پایین محصول شک کرد. اگر واقعاً کالایی اصل باشد، در هیچ حالتی نمی­‌تواند قیمت خود را از دست‌ بدهد. تمام کالاهای اصل، دارای نمایندگی‌های معتبر هستند؛ که در آن فروشگاه­‌ها ، محصولات دارای قیمت‌های برابر بوده و هم‌چنین محصولاتی که با نام تجاری معتبر در بازار موجود هستند و برچسب «ساخت چین» دارند را نباید به‌راحتی خرید. هیچ‌گاه محصول بدون جعبه را خریداری نکنید. این، خود نشانی از غیر اصل بودن کالاست. گاهی اوقات با یک تغییر رنگ در بسته‌بندی محصول ولی نام تجاری معتبر، هدف فریب خریدار و فروش کالای تقلبی است.

در داخل ایران، حدود بیست کارخانه تولید لوازم‌بهداشتی و آرایشی در حال فعالیت هستند؛ که در این میان، می‌توان از شرکت‌های «طبیعت زنده» با نام تجاری «سینره» - که یک شرکت دانش‌بنیان است - ، گروه تجاری «فیروز» با نام تجاری «فیروز»، شرکت «سی‌گُل» با همان نام تجاری، شرکت «دکتر جهانگیر» با نام تجاری «پرمون»، شرکت «یونیلیور ایران»؛ که یک شرکت جهانی است و در ابتدا تنها واردات محصولات را بر عهده داشته اما در سال 2001 شروع به تولید لوازم‌بهداشتی در ایران نموده و اولین کالای آن صابون معروف لوکس است و‌ هم‌چنین شرکت «سرمه» با نام تجاری «ساویز» نام برد. این تعداد، 30 تا 35 درصد از نیاز کشور را در این زمینه تأمین می­‌کنند. 

به گزارش سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، بیش از هزار و چهارصد قلم محصولات‌ آرایشی و بهداشتی در کشور تولید می‌شود. آمار انجمن صنایع بهداشتی، آرایشی و شوینده ایران حاکی از عضویت 96 واحد تولید محصولات آرایشی و بهداشتی در این انجمن میباشد. در بین این واحدها، هشت واحد در زمینه تولید ادکلن، یک واحد در زمینه تولید خط‌چشم، چهار واحد در زمینه تولید رژلب، هشت واحد در زمینه تولید رنگ‌مو، دو واحد در زمینه تولید رژگونه، دو واحد در زمینه تولید ژل بدن، 33 واحد در زمینه تولید کرم، چهار واحد در زمینه تولید کرم‌پودر، چهار واحد در زمینه تولید کرم موبَر، دو واحد در زمینه تولید لاک‌ناخن، شش واحد در زمینه تولید کرم ضدآفتاب و پنج واحد نیز در زمینه تولید ژل دست و صورت فعالیت می‌کنند. بیش‌ترین تعداد واحد تولید انواع کرم نیز در استان تهران واقع ‌شده است. هم‌چنین واحدهایی در این حوزه در استان‌های آذربایجان‌شرقی، اصفهان، ایلام، خراسان‌رضوی، سمنان، قزوین، قم، کرمانشاه، گیلان، مازندران، آذربایجان‌غربی، بوشهر، زنجان، لرستان و همدان برای فعالیت، پروانه بهره‌برداری گرفته‌اند و دارای ظرفیت تولید هستند؛ که تعداد آن‌ها در مجموع به 113 واحد می‌رسد. نکته جالب توجه این‌جاست که برخی از واحدهای تولیدی، اقدام به صادرات نیز کرده‌اند.

بر اساس آمار گمرک در سال 1390 حدود پنج میلیون دلار فرآورده­‌های مرتبط با مراقبت از پوست از کشور صادر شده است. حجم صادرات فرآورده‌های پاکیزگی و زیبایی مو نیز به حدود 960 هزار دلار، ارزش صادرات بو زداهای بدن و ضد ترشح عرق نیز به کمی بیش از 330 هزار دلار رسیده است.در کنار تولید محصولات آرایشی و بهداشتی تولید داخل، نخستین دپارتمان تخصصی محصولات آرایشی و بهداشتی ارگانیک توسط شرکت دارویی و بهداشتی دکتر عبیدی نیز شروع به فعالیت نموده است. این در حالی است که در بازار منطقه، هیچ کشوری به‌غیر از ترکیه، دانش فنی تولید محصولات آرایشی و بهداشتی ارگانیک را در اختیار ندارد و در کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز هنوز عرضه مشخصی از محصولات ارگانیک ارائه نشده. اولین محصول ارگانیک این شرکت، کرم صورت است؛ که در حال حاضر طبق نیاز کشور حدود سه‌هزار عدد در ماه تولید می­‌شود و فرمولاسیون این محصول، تحت‌تأیید و نظارت سازمان غذا و دارو است.